Geschiedenis van De Hoef

Wanneer je Google laat zoeken naar ‘De Hoef’ dan komt o.a. Wikipedia terug met de melding dat De Hoef een klein dorp is in de gemeente De RondeVenen. Het dorp wordt doorsneden door het riviertje de Kromme Mijdrecht en telt 913 inwoners. Dat was in 2007.

Je kunt je dan afvragen of de Kromme Mijdrecht nog steeds een riviertje genoemd mag worden.
Wanneer je op een kaart uit 1650 het grondgebied van de Episcop Ultratrajectinus (Utrecht) bekijkt dan zie je die Kromme Mijdrecht aangegeven als Cromme Miert. Je ziet dan Sevenhoven, de Noortse buurt en Doude Wegh daartussen, maar nergens zie je in die omgeving De Hoef vermeld. Wel even verderop in kleine letters de hoeff, maar dan zit je ergens waar nu Nieuwkoop ligt. Opmerkelijk is dat die Cromme Miert in die tijd de westgrens vormt van de Proosdijlanden. Ergo mensen, die aan de oostzijde van dat water woonden, waren onderdanen van die Proosdij en vielen terug op Mijdrecht terwijl mensen aan de westzijde hun heil elders moesten zoeken, zo niet dan moesten ze het water over.
Pas in 1731 krijgen we wat duidelijkheid over de naam De Hoef. Een notariële acte uit dat jaar omschrijft de woonplaats van een betrokkene als wonende “aen de hoeff Cromme Mijdrecht”. De kade langs de rivier daar zou een vreemde knik in de vorm van een paardenhoef vertonen, reden voor de omwonenden de woonplek aan te duiden als “aen de hoeff”. En dat is kennelijk altijd zo gebleven.
Dat De Hoef onlosmakelijk verbonden is met Mijdrecht zien we in 1832. De inwoners krijgen een aanschrijving over Aziatische braakloop. “Die is tot op onze grond doorgedrongen”, laat de gemeente weten. Gewaarschuwd wordt voor heftige gemoedsbewegingen en angstvallige vrees. Tegen onmatigheid in het gebruik van spijs en drank. Zorgen voor reinheid, zuivere lucht en geen onrijpe vruchten eten.
De gemeente besluit daarop alle woongebieden in kleine wijken op te delen en daar wijkmeesters aan te stellen. Zij moeten gevallen van cholera melden en hulp bieden.

Het dorp Mijdrecht wordt dan verdeeld in acht wijken. De woonkernen langs de Kromme Mijdrecht omvatten zeven wijken. Onderstaande opgesomde reeks geeft een aardig beeld van het aantal huisgezinnen dat in 1832 aan dat water woonde.
Wijk 9 betreft de Mennonietenbuurt met 37 huisgezinnen. Meer naar het zuiden langs de Kromme Mijdrecht volgt wijk 10 met 26 huisgezinnen. Dan volgt De Hoef met wijk 11. Die wijk loopt vanaf de pondskoekermolen tot eiland nr. 326 en telt 22 huisgezinnen. Wijk 12, ook nog De Hoef geheten, loopt vanaf dat eiland tot het eind en omvat 30 huisgezinnen. De wijken 13, 14 en 15 omvatten Blokland, dat in die tijd nog tot de gemeente Mijdrecht hoort.
Negen mannen en zeven vrouwen worden vervolgens benoemd tot ziekenoppassers en twee huizen aangewezen als ziekenlokalen. Dat zijn de huizen van Jan Hommels op Hofland en het huis van Bruisters in de Mennonietenbuurt. Daarnaast worden aangeschaft badkuipen (mogen ook boerentroggen zijn) krebben, dekens en bedden.
In 1879 is het onderwijs in het nieuws. In april dat jaar willen enkele inwoners aan de kade een bijzondere school stichten en vragen 300 gulden subsidie. “De kinderen aan den Vrouwenakker mogen namelijk niet meer naar den openbare school te den Kwakel. Daar heeft de gemeente geen geld voor.” De burgemeester deelt mee e.e.a in handen te stellen van de plaatselijke schoolcommissie. Onderwijl moeten de kinderen naar een school in De Hoef.

Wanneer we oude verslagen van de gemeente Mijdrecht verder bekijken dan blijkt er in 1885 in De Hoef sprake van een openbaar schooltje met 62 leerlingen. In 1898 wordt Klaas Querner daar benoemd tot hoofd der school, hetgeen betekent dat hij in zijn eentje zes klassen moet draaien. Het schooltje heeft het overigens niet lang uitgehouden. In 1912 wordt het wegens het geringe aantal leerlingen gesloten. Dat gemeentelijke schooltje is overigens steeds voorbijgestreefd door de RK school die rond 1890 maar liefst 160 leerlingen telde. Niet verwonderlijk want de meerderheid van de gezinnen aan het water was toen rooms katholiek.
Dat de Kromme Mijdrecht een barrière vormt is duidelijk. Vooral voor de bewoners aan de westzijde. Ze zijn voor veel dingen aangewezen op Mijdrecht, maar willen ze daar naar toe dan moeten ze rond 1900 eerst het water oversteken. Bijna ieder gezin heeft daartoe dan ook een bootje. Lukt de overtocht, dan gaat het eerst naar Uithoorn om vandaar via de Mijdrechtse Zuwe naar Mijdrecht te reizen. Een brug over de rivier met een directe verbinding naar Mijdrecht zou pas veel later komen. In 1912 nog weigert mevrouw van Wieringen, echtgenote van de steenrijke veenbaas Klaas van Wieringen, een stuk grond af te staan voor een directe verbinding tussen De Hoef en Mijdrecht. Het zal tot 1958 duren voor die nieuwe weg er komt.

In 1921 wordt in de Hoef de RK kerk Antonius van Padua gebouwd waarmee de dorpsgemeenschap tevens een eigen begraafplaats krijgt. In 1950 krijg de kerk een Wander Beekes orgel. Het is afkomstig uit Breukelen en dateert van 1829. In 1991 wordt het gerestaureerd. Op dit moment is dat orgel een rijksmonument samen met de Pondskoekersluis, Oostzijde nr.1 en het gemaal Blokland, Westzijde nr. 18.
Vermeldenswaard is ook de treinverbinding van Uithoorn, over De Hoef naar Alphen aan den Rijn. Op 1 augustus 1915 wordt door de Hollandse Elektrische Spoorweg Maatschappij even voorbij de spoorbrug over de Kromme Mijdrecht aan de rechterkant richting Nieuwveen een stationnetje geopend. Het treintje dat daar stopt komt van Uithoorn, gaat over de Amstel langs de Mijdrechtse Zuwe. Op de plek waar nu Pothuizen zit gaat het rechtsaf over de Ringdijk 2e bedijking naar De Hoef om vandaar via Nieuwveen en Nieuwkoop richting Alphen a.d. Rijn te gaan. Het tracé langs de Ringweg 2e bedijking lag links van het huidige fietspad. Op 1 januari 1936 wordt de HESM geliquideerd en wordt het lijntje opgeheven. Rond 1980 wordt het stationnetje afgebroken. De brugwachterswoning, tegenover dat stationnetje, staat er overigens nog steeds.
12 juni 1964 GS Utrecht en Zuid Holland praten weer eens over grenswijzigingen en herindeling. Een van de plannen is Wilnis bij Mijdrecht voegen. Dat lukt. Andere plannen lijden schipbreuk. Wat ook lukt is dat Blokland, Vrouwenakker en De Hoef Westzijde 658 naar Nieuwveen ZH gaan en Woerdense Verlaat met 402 inwoners naar Kamerik.

Uitgezocht door Joop Frankenhuizen. presentatie werhouder Ingrid Lambragts 17 september 2010 tijdens bewonersavond.